Waar studenten zijn, zijn fietsen. Véél fietsen. Universiteit Twente is daarom een droomlocatie voor fietsenwerkplaats ‘de Versnelling’. Hier werken (jong)volwassenen met een lichte verstandelijke beperking en/of een afstand tot de arbeidsmarkt. Ze repareren fietsen, poetsen ze en knappen ze op. Ideaal voor de grote hoeveelheid studenten die Enschede rijk is en een leuke, uitdagende werkplek voor de deelnemers en begeleiders.

De Versnelling is gevestigd in het gebouw direct achter het sportcentrum op het terrein van Universiteit Twente (UT). Als ik op een zonnige ochtend richting de werkplaats loop, komt er net een taxibusje aanrijden om een van de deelnemers af te zetten. Samen lopen we naar de ingang, waar deelnemers en begeleiders de werkplaats voor die dag openen: de koffie is op en het is tijd om aan het werk te gaan.

Professionele fietsenwerkplaats in Enschede

In de deuropening krijg ik een stevige handdruk van begeleider Marco Eekel, gevolgd door de hartelijke begroeting van begeleider Leon van Goethem. Als ik over de drempel stap en om me heen kijk, valt het direct op dat de Versnelling niet onder doet voor de gemiddelde fietsenwerkplaats: er ligt professioneel fietsgereedschap, de deelnemers dragen dezelfde werkkleding en – hoe kan het ook anders – overal om me heen staan fietsen.

In de leer bij fietsenmaker

Hoewel de Versnelling misschien niet bij alle collega’s van De Twentse Zorgcentra even bekend is, heeft de dagbestedingslocatie een rijke historie. Marco: “In 2007 zochten ze een begeleider die een start wilde maken met deze dagbesteding. Ik werkte toen nog op de woongroep. Omdat ik altijd al gek ben geweest op fietsen én op werken in de zorg, was dit een perfecte combinatie.” Om de toekomstige deelnemers ook goed te kunnen begeleiden op technisch gebied, ging Marco vier maanden in de leer bij de fietsenmakers van Landewé. “Daar leerde ik de basis van het repareren van fietsen; een interessante periode”, grijnst hij. “Als verpleegkundige was ik bekend met handelingen als sondevoeding toedienen; nu moest ik ineens kettingen en banden vervangen.”

Uitbreiden

In 2007 werd dagbestedingslocatie de Versnelling officieel geopend, toen nog in het centrum van de stad. Marco: “We zaten in een pand tegenover boekhandel Broekhuis. Het was een lege ruimte met een enkele takel voor de fietsen. Het gereedschap kregen we van Landewé, net als de fietsen die opgeknapt moesten worden. Later wisten mensen die in de buurt woonden ons ook te vinden. Zo kregen we het steeds drukker.”

In 2010 kreeg de Versnelling de kans om uit te breiden. “We konden een ruimte krijgen bij de universiteit”, legt Marco uit. “Ondertussen hielden we het pand in het centrum ook aan.” Nog eens acht jaar later kon de werkplaats op de UT de aangrenzende ruimte erbij krijgen. Marco wijst om zich heen: “Sinds 2018 is onze werkplaats zo groot als die nu is en zijn we weg uit het centrum.”

Iedereen heeft een taak

Terwijl Marco zijn verhaal doet, valt het op hoeveel jongemannen er in de werkplaats rondlopen. Vandaag zijn Marco en Leon er allebei en kunnen ze samen de groep van zo’n acht deelnemers begeleiden. In totaal heeft de Versnelling veertien deelnemers. “Twee van hen werken hier al vanaf het begin, net als ik. Al zeventien jaar dus”, lacht hij.

Volgens Marco is het niveauverschil groot. “Er zijn een stuk of zes jongens die behoorlijk zelfstandig een fiets kunnen repareren. De anderen hebben meer begeleiding nodig”, zegt hij. “Maar ze doen hier méér dan alleen fietsen repareren en poetsen. Er worden ook boodschappen gedaan en er moet schoongemaakt worden. Er is voor iedereen een taak.”

Zoon van automonteur

Volgens Marco is Jan een van de actiefste deelnemers. Marco: “Jan is een goede fietsenmaker. Tegen hem kun je zeggen dat de remmen kapot zijn en dan gaat hij die repareren. Dat doet hij helemaal zelf en als het niet lukt, vraagt hij om hulp.” Als ik met Jan aan een tafel ga zitten – koffie met twee zoetjes voor hem en thee voor mij – wordt al snel duidelijk waar zijn interesse en talent vandaan komen.

Jan: “Mijn vader is automonteur. Ik heb de technische handelingen met de paplepel ingegoten gekregen. Dus daarom heb ik feeling met het vak. Maar hij werkt natuurlijk met auto’s en ik met fietsen.” Jan vertelt hoe hij als kleine jongen zijn vader mocht helpen in de garage: “Ik mocht hem dan de goede sleutels aangeven. En dan legde hij uit wat hij ging doen. Die kennis neem je mee.”


Fietsenmaker Jan aan het werk

Vakman

Jan is 27 jaar en werkt sinds zijn achttiende bij de Versnelling. In de afgelopen negen jaar heeft hij veel geleerd. “Ik kan kettingen vervangen en inkorten, remmen strakker zetten of nieuwe kabels erin doen. Ik kan heel veel, maar spaken spannen niet, dat is een vak apart”, legt hij uit.

Jan praat als een echte vakman en is duidelijk trots op wat hij doet – net als zijn vader. Jan: “Mijn vader vindt het geweldig dat ik dit werk doe. Het is anders dan auto’s maken, maar hij heeft waardering voor fietsen maken.”

Engels praten

Net als de andere deelnemers heeft ook Jan een leerproces doorgemaakt, en hij kan nog steeds niet alles. “Ik wil nog leren hoe ik een derailleur moet afstellen. Iets nieuws leren is soms wel lastig. Maar als ik eenmaal de feeling, rust en handigheid heb, gaat het makkelijk”, verklaart hij.

Hij weet ook goed wat zijn valkuilen zijn. Jan: “Ik kan echt niet tegen onder druk werken. En soms is het hier te rumoerig en zijn er veel prikkels. Dan heb ik geen focus. Soms zet ik een koptelefoon op om de prikkels te filteren.”

Op het gebied van klantcontact wordt Jan door Marco en Leon begeleid. “Af en toe vind ik het leuk om klanten te helpen. Maar er zijn ook mensen die Engels praten en dat is niet mijn sterkste taal. Maar ik probeer het wel. Als ik me op mijn gemak voel, lukt het wel, maar anders ben ik stil”, geeft Jan toe.

Fietsen slopen

Sommige fietsen die bij de Versnelling worden binnengebracht, zullen het daglicht nooit meer zien; ze worden gesloopt. Jan vertelt dat hij dat het beste vindt aan zijn werk. “Slopen is leuker dan maken. Ik schroef een fiets dan uit elkaar. We bewaren de onderdelen die goed zijn en de andere kapotte onderdelen gooien we weg.”

Jans favoriete momenten bij de Versnelling hebben niet te maken met het werk, maar met de gezelligheid eromheen. Zo denkt hij met plezier terug aan het kerstdiner met zijn collega’s. Jan: “Dat je met elkaar om tafel zit, lekker te eten. Dat is erg leuk. We gingen ook een keer lasergamen en barbecueën. Maar dat doen we niet zo heel vaak, dat zou van mij wel vaker mogen!”

Meekijken met de chauffeur

Jan werkte eerst vijf dagen per week bij de Versnelling. Nu is dat een keer in de twee weken een dag minder. “Het moet wel leuk blijven. Dus voor de afwisseling werk ik nu bij een ander bedrijf. Dan zit ik naast de chauffeur die post bezorgt. Ik help mee met kijken wanneer hij naar rechts kan afslaan”, vertelt hij trots. Als ik even later afscheid heb genomen van Jan en weer met Marco praat, beaamt deze dat het voor Jans sociale ontwikkeling goed is dat hij soms ander werk doet en met andere mensen samenwerkt. Marco en zijn collega houden voor elke deelnemer in de gaten of het werk nog goed en uitdagend genoeg is.

Alleen op de groep

Net als de deelnemers, kent ook Marco uitdagingen in zijn werk als begeleider. Niet per se inhoudelijk; vooral ook praktisch. “We hadden een team van drie, maar nu zijn het alleen Leon en ik. Is Leon er een week niet, dat sta ik een week alleen op de groep. Als er die dag acht deelnemers zijn en er komen twintig klanten die ik te woord moet staan, dan kan dat wat druk zijn”, drukt hij zachtgezegd uit. “Gelukkig heb ik na zeventien jaar op deze groep veel ervaring. En ik kan altijd terugvallen op een oud-collega die nu bij de Noaber werkt, een dagbestedingslocatie in Lonneker.” Marco en Leon worden sinds eind vorig jaar twee dagen per week ondersteund door vrijwilliger Peter. “Het omgaan met de jongens vindt Peter steeds leuker worden. Maar hij kan vooral heel goed fietsen maken. Als Peter er is, nemen we dus meer fietsen aan van de studenten”, grijnst hij.

We zoeken nog deelnemers!

Marco denkt dat het goed is als er meer deelnemers bij de Versnelling komen werken. Dat betekent namelijk automatisch dat er meer collega’s op de groep gezet kunnen worden. Het zal Leon en hem meer lucht geven en minder problemen opleveren in vakantietijd. Ondanks deze praktische uitdagingen gaat Marco altijd – op zijn elektrische fiets – met plezier naar zijn werk. Marco: “Mijn werkdag is goed als de jongens in harmonie samenwerken en er weinig onenigheid is. Als ze ’s middags jolig weggaan, heb ik een mooie dag gehad.”

Bekijk hier alle info en openingstijden

Lees meer ervaringsverhalen